Urlop z powodu działania siły wyższej, to prawo pracownika do czasowego zwolnienia się z pracy w sytuacjach, które są poza jego kontrolą i wymagają pilnej obecności lub zaangażowania w rozwiązanie nagłych spraw osobistych lub rodzinnych.

Przykłady sytuacji, które mogą kwalifikować się do urlopu z powodu działania siły wyższej, obejmują:

• Nagła choroba lub wypadek wymagający opieki nad bliskim członkiem rodziny.
• Śmierć lub poważna choroba członka rodziny, wymagająca obecności lub wsparcia ze strony pracownika.
• Nagłe zdarzenia losowe, takie jak pożar, powódź lub inne katastrofy naturalne, które wymagają interwencji pracownika w celu ochrony mienia lub bezpieczeństwa.

Urlop od pracy z powodu działania siły wyższej, to rodzaj zwolnienia zdefiniowany w przepisach art. 148 (1) Kodeksu pracy. Zgodnie z tym przepisem pracownik ma prawo do 2. dni lub 16 godzin zwolnienia od pracy w ciągu roku kalendarzowego, jeżeli jego natychmiastowa obecność jest niezbędna z powodu pilnych spraw rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem.

W okresie tego zwolnienia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, jednak w wysokości połowy zwykłego wynagrodzenia. Ten nowy rodzaj zwolnienia od pracy obowiązuje od 26 kwietnia 2023 r., w wyniku nowelizacji Kodeksu pracy z 9 marca 2023 r.

Zgodnie z Kodeksem pracy pracodawca jest obowiązany udzielić zwolnienia z powodu działania siły wyższej na wniosek zgłoszony przez pracownika najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu. W związku z tym pracodawca nie ma prawa odmówić pracownikowi tego zwolnienia od pracy, jeśli pracownik złożył odpowiedni wniosek.

Pracodawca, który odmówi udzielenia urlopu z powodu siły wyższej, może narazić się na konsekwencje prawne, spory sądowe oraz konieczność wypłacenia odszkodowania pracownikowi.